پیت‌ ماس چیست ؟

پیت‌ ماس یا خزه‌ی اسفاگنوم، یک ماده‌ی ارگانیک حاصل از انباشته شدن و تجزیه ناقص گیاهان خزه‌ای در تالاب‌ها است. این ماده بافتی فیبری و ساختاری سبک دارد که برای اصلاح خاک و بهبود توان نگهداری رطوبت بسیار مناسب است. به‌ویژه در مخلوط‌های گلدانی به‌عنوان یکی از اجزای اصلی اصلاح‌کننده ساختار خاک کاربرد دارد. پیت‌ماس سابقه‌ی طولانی در کاربردهای باغبانی و کشاورزی دارد و تا امروز به‌عنوان استاندارد طلایی رسانه کشت گلدانی شناخته می‌شود.

پت ماس چیست ؟

تاریخچه بهره‌برداری

استفاده از پیت‌ ماس برای مخلوط‌های گلدانی از دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی آغاز شد و به‌سرعت در تولید گلدان‌های تجاری فراگیر شد. اما تاریخچه برداشت خزه و انباشت رسوبات آن به روم باستان و قرون وسطی برای تأمین سوخت برمی‌گردد. در نیمه‌ی قرن بیستم با مکانیزه شدن برداشت و توسعه زیرساخت‌ها، استخراج تجاری پیت‌ ماس در کانادا و شمال اروپا گسترش یافت. امروزه سالانه حدود ۱۱٫۸ میلیون متر مکعب پیت‌ ماس در کانادا تولید می‌شود.

خواص فیزیکی و شیمیایی

پیت‌ ماس توانایی جذب و حفظ رطوبت تا ۲۰ برابر وزن خشک خود را دارد. این ویژگی باعث کاهش نیاز به آبیاری مکرر و حفظ رطوبت یکنواخت در خاک گلدان می‌شود. بافت فیبری و ساختار متخلخل آن به بهبود تهویه ریشه و جلوگیری از فشردگی خاک کمک می‌کند. pH اسیدی پیت‌ ماس برای گیاهان اسیددوست مانند آزالیا و بلوبری مناسب است.

آمار تولید و مصرف جهانی

بر اساس گزارش CSPMA، کانادا سالانه حدود ۱۱٫۸ میلیون متر مکعب پیت‌ ماس تولید می‌کند.حدود ۹۰٪ از این تولید به بازار ایالات متحده صادر می‌شود. در اروپا نیز سالانه حدود ۳۴٫۶ میلیون متر مکعب بستر کشت مصرف می‌شود که ۷۵٫۱٪ آن پیت‌ ماس است. در بریتانیا در سال ۲۰۲۰ حدود ۵٫۴۴ میلیون متر مکعب رسانه کشت عرضه شد که ۴۱٪ آن شامل پیت‌ ماس بود.

چالش‌ها و جایگزین‌های پایدار

برداشت گسترده‌ی پیت‌ ماس موجب انتشار گازهای گلخانه‌ای و تخریب اکوسیستم‌های بگ می‌شود. با توجه به زمان تشکیل بسیار طولانی (بیش از هزار سال)، پیت‌ ماس جز منابع ناپایدار محسوب می‌شود. جایگزین‌هایی مانند کوکوپیت، ورمی‌کمپوست و بیوچار به‌عنوان گزینه‌های دوستدار محیط‌زیست معرفی شده‌اند. در برخی کشورهای اروپایی نظیر آلمان سیاست‌هایی برای کاهش مصرف پیت‌ ماس و ترویج رسانه‌های بدون پیت اعمال شده است.